Nhận biết hội chứng tự ngược đãi bản thân | Safe and Sound

Theo chuyên gia tâm lý, hội chứng tự ngược đãi bản thân đặc trưng bởi tình trạng cố ý thực hiện các hành vi làm đau chính mình nhằm mục đích giải tỏa những cảm xúc khó chịu, tìm lại sự bình tĩnh. Số lượng những người mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân đang ngày càng gia tăng một cách đáng báo động.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Định nghĩa hội chứng tự ngược đãi bản thân

Hội chứng tự ngược đãi bản thân (Self-harm) được chuyên gia tâm lý cho biết là một dạng rối loạn tâm lý khá phổ biến hiện nay, đặc biệt ở những người trẻ phải chịu nhiều áp lực đau khổ. Theo chuyên gia tâm lý, hội chứng này đặc trưng bởi tình trạng cố ý thực hiện những hành vi tự huỷ hoại, gây tổn thương thể chất và tinh thần như rạch tay, cào cấu, nhổ tóc,... Một số người bệnh tưởng tượng ra những viễn cảnh tồi tệ để gây sức ép lên tinh thần và tự gây ra sự đau khổ cho bản thân.

Theo chuyên gia tâm lý, những người mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân không cảm thấy đau đớn trước các hành vi tự huỷ hoại. Ngược lại, các hành vi này khiến bệnh nhân cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái và dễ chịu hơn. Tuy nhiên, các cảm giác này chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn. Do đó, chuyên gia tâm lý nhận định rằng, bệnh nhân có xu hướng lặp đi lặp lại các hành vi tự ngược đãi để giải tỏa tinh thần. Hầu hết bệnh nhân đều không có ý định tự sát nhưng các hành vi tự ngược đãi có thể gây tổn thương thể chất nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng.

Ảnh 1: Hội chứng tự ngược đãi bản thân là một dạng rối loạn tâm lý khá phổ biến

2. Dấu hiệu nhận biết hội chứng tự ngược đãi bản thân

Chuyên gia tâm lý cho biết, hội chứng tự ngược đãi bản thân đặc trưng bởi các hành vi tự làm đau bản thân và gây ra nỗi đau thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, bệnh nhân sẽ không thể hiện các hành vi tự ngược đãi trước mặt người khác. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, những người xung quanh chỉ có thể nhận biết thông qua 3 nhóm triệu chứng chính là các hành vi tự ngược đãi, rối loạn cảm xúc và các triệu chứng thể chất.

2.1. Có hành vi tự ngược đãi bản thân

• Tự dùng dao hoặc mảnh chai rạch, cắt cổ tay, nhát cắt không quá sâu nhưng có gây chảy máu. Chuyên gia tâm lý cho biết, những người xung quanh thường thấy cổ tay của người bệnh có các vết sẹo mờ, chằng chịt. Ngoài cổ tay, bệnh nhân cũng có thể dùng mảnh chai hoặc dao cứa ở những vị trí khác.
• Nhịn ăn với mục đích bỏ đói bản thân.
• Dùng tay cào rách da và chảy máu.
• Tự nhổ tóc.
• Lao đầu vào tường, tự đánh và tát bản thân.
• Cơ thể xuất hiện các dấu vết của những hành vi tự hại như vết cắt, vết bầm tím, các vết sẹo do máu đông lại.
• Bệnh nhân có thể dùng tay chà xát mạnh lên da tạo ra các vết bỏng, phát ban
• Dùng que diêm hoặc tàn thuốc lá ấn trực tiếp lên da tạo thành các vết phỏng.
• Một số người có thể tự ngược đãi tinh thần bằng cách tưởng tượng bản thân rơi vào hoàn cảnh để chịu sự khổ sở.

Ảnh 2: Người bệnh thường tự làm đau bản thân bằng cách cào rách da, cắt cổ tay,...

2.2. Trạng thái rối loạn cảm xúc

• Cảm giác căng thẳng , bồn chồn, bất an, lo âu, mệt mỏi.
• Tâm trạng nhạy cảm, dễ cáu giận và nổi nóng với những người xung quanh. Tuy nhiên, chuyên gia tâm lý nhận định rằng, một số người có xu hướng che giấu cảm xúc và chỉ bộc lộ cơn giận khi ở một mình.
• Chuyên gia tâm lý cho biết, bệnh nhân có thể có rối loạn giấc ngủ đi kèm, thường gặp nhất là mất ngủ, ngủ chập chờn, khó ngủ và dễ thức giấc giữa đêm.
• Lòng tự trọng thấp.
• Khó kiềm chế và quản lý cảm xúc.
• Bệnh nhân mắc các triệu chứng rối loạn cảm xúc hầu hết thời gian trong ngày.

2.3. Các triệu chứng cơ thể

• Tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, không đều và thường gặp phải tình trạng đánh trống ngực.
• Nhịp thở nông, thở nhanh và bệnh nhân thường trực nỗi sợ bị chết ngạt.
• Tăng thông khí (cảm giác khó thở liên quan đến tình trạng lo âu quá mức).
• Nghẹn cổ họng.
• Buồn nôn, khó nuốt, táo bón, tiêu chảy, trào ngược, đau dạ dày,…
• Đau đầu, mất ngủ, chóng mặt, khả năng tập trung và trí nhớ giảm.
• Bệnh nhân cũng có thể gặp phải các triệu chứng do rối loạn hệ thần kinh thực vật như bất an, bồn chồn, đổ mồ hôi, chân tay lạnh, hồi hộp,…
• Sức khỏe suy kiệt, sụt cân và xanh xao.

Cần chú ý rằng không phải ai cũng trải qua tất cả các giai đoạn này và mức độ của tự làm đau bàn thân và có thể biến đổi. Để đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp, việc tìm kiếm sự tư vấn từ các bác sĩ tâm lý và chuyên gia tâm lý là quan trọng.

Người mắc vấn đề tự làm đau bản thân cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu triệu chứng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ rối loạn mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Vậy Safe and Sound sẽ giúp bạn như thế nào để vượt qua vấn đề này?

Các phương pháp trị liệu tâm lý, đặc biệt là CBT (Cognitive Behavioral Therapy), đã chứng tỏ được hiệu quả trong việc điều trị vấn đề tự làm đau bản thân. Phương pháp này tập trung vào việc thay đổi cách suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Thông qua hướng dẫn của một chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm lý, bạn sẽ học cách nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực thành tích cực hơn, giúp cải thiện tâm trạng và tạo ra thái độ tích cực hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Đề giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:

- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.

- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.

- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.

3. Bác sỹ tâm lý Safe and Sound sẽ giúp bạn như thế nào?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.